homoEDUpl's channel
httpwwwhomoseksualizmedupl fan page

Podstawy autoterapii

 

Prezentujemy fragment książki "Walka o normalność", przewodnik do autoterapii homoseksualizmu autorstwa GERARDA VAN DEN AARDWEGA. Pomaga on w przygotowaniu do rozmowy z terapeutą, choć jest też polecany przez profesora Aardwega jako narzedzie autoterapii.

Poznać siebie. Przepracowanie dzieciństwa i okresu dojrzewania

Samowiedza to, przede wszystkim, obiektywna znajomość swojego 'charakteru' czy osobowości, czyli motywacji, postaw, nawyków. Jest to wiedza o nas, jaką mieliby inni, gdyby dobrze nas znali. Jest to znacznie więcej niż wiedza na temat naszych subiektywnych doświadczeń emocjonalnych. By zrozumieć samego siebie, trzeba także znać swoją psychologiczną historię i mieć w miarę jasne pojęcie o genezie swojego charakteru i dynamice nerwicy.

Z dużym prawdopodobieństwem czytelnik o skłonnościach homoseksualnych automatycznie odnosił do siebie wiele kwestii, które były omawiane w poprzednich rozdziałach. Czytelnik, który chce zastosować te idee do siebie - chce być swoim własnym terapeutą - dobrze by zrobił, gdyby przepracował swoją psychologiczną historię bardziej systematycznie. W tym celu przedstawiam następujący kwestionariusz.

Najlepszą metodą jest spisanie swoich odpowiedzi, aby wyrażać się najbardziej jasno i konkretnie, jak się da. Po jakiś dwóch tygodniach należy te odpowiedzi przejrzeć i wprowadzić stosowne poprawki. Często lepiej dostrzega się pewne zależności, kiedy pozwoli się pytaniom zapaść w pamięć na jakiś czas.

Kwestionariusz anamnestyczny (Twoja psychologiczna historia)

1. Opisz swoją relację emocjonalną z ojcem w okresie dojrzewania. Która z tych charakterystyk się do niej odnosi: zażyłość, wsparcie, identyfikacja itd. lub dystans, bycie poddawanym krytyce, uczucie braku akceptacji, lęk, nienawiść, pogarda. Świadome dążenie do zdobycia jego sympatii i uwagi itp.? Zapisz, które cechy najlepiej opisują twoją sytuację, dodaj takie, których brakuje w tym krótkim podsumowaniu. Może być niezbędne wprowadzenie pewnych rozróżnień czasowych np. "do rozpoczęcia okresu dojrzewania (około 12-14 lat) nasza relacja była... jednak potem..."

2. Jak sądziłem (szczególnie w okresie dojrzewania/dorastania), co mój ojciec o mnie myślał? To pytanie dotyczy odczuć młodego człowieka na temat obrazu jego osoby w oczach swojego ojca. Przykładowa odpowiedź może brzmieć: nie byłem dla niego interesujący. Cenił mnie mniej, niż moich braci (siostry). Podziwiał mnie, faworyzował itd.

3. Opisz swoją obecną relację z nim oraz to, jak się w stosunku do niego zachowujesz. Na przykład, czy jesteście bliscy, przyjacielscy, czy czujesz się przy nim swobodnie i szanujesz go? A może jesteś wrogi, spięty, prowokujący, przestraszony, zimny, zdystansowany, arogancki, odpychający, rywalizujący lub kłótliwy? Spisz swoje najbardziej charakterystyczne postawy wobec niego i zachowania, które zazwyczaj przejawiasz.

4. Opisz swoje uczucia do matki i relację z nią w dzieciństwie i okresie dojrzewania (być może będziesz musiał udzielić dwóch odpowiedzi Czy wasze stosunki były zażyłe, ciepłe, bliskie, swobodne itd., lub może skrępowane, chłodne, zdystansowane, podszyte lękiem? Odpowiedz, wybierając najbardziej typowe dla twojego przypadku charakterystyki.

5. Jak uważasz, w jaki sposób postrzegała cię twoja matka (w okresie twojego dzieciństwa i dojrzewania)? Jaki miała obraz ciebie? Czy widziała cię 'normalnie', jako chłopca czy dziewczynkę, którym byłeś, czy może pełniłeś dla niej jakąś szczególną funkcję, jej intymnego przyjaciela, ulubieńca, modelowego dziecka itp.?

6. Opisz swoją obecną relację z matką (zobacz pytanie 3).

7. W jaki sposób byłeś wychowywany przez ojca (lub dziadka, ojczyma)? Na przykład metodą opiekuńczą, wspierającą, dyscyplinującą, pełną zaufania, dającą wiele wolności? Czy poprzez zmartwienia i narzekanie? W sposób sztywny, zdyscyplinowany, wymagający i krytyczny? Twardy czy miękki, rozpieszczający, dogadzający czy infantylizujący? Dodaj dowolne charakterystyki, pominięte na tej liście, które lepiej opisują twój przypadek.

8. Jakich metod wychowawczych używała twoja matka? (zobacz pytanie 7).

9. Jak odnosił się do ciebie twój ojciec w kwestii tożsamości płciowej? Wspierał cię i doceniał jako prawdziwych chłopca czy dziewczynkę, a może nie szanował cię, krytykował i gardził tobą?

10. Jak traktowała cię matka w kontekście tożsamości płciowej? (zobacz pytanie 9).

11. Którym w kolejności dzieckiem byłeś (jedynakiem, pierwszym spośród ... dzieci, drugim spośród ... dzieci, ostatnim z ... dzieci itd.)? W jaki sposób wpłynęło to na twoją psychologiczną pozycję i traktowanie cię w rodzinie? Na przykład dodatkowe późniejsze dziecko mogło być bardziej rozpieszczane i chronione. Jedyny chłopiec wśród dziewcząt mógł być inaczej traktowany niż najstarszy z kilku chłopców itd.

12. Jak postrzegałeś siebie w porównaniu do rodzeństwa tej samej płci? Czy byłeś oczkiem w głowie któregoś z rodziców, 'lepszy' pod pewnym względem, czy w pewnym sensie 'gorszy'?

13. Jak postrzegałeś swoją męskość lub kobiecość w porównaniu z rodzeństwem tej samej płci?

14. Czy miałeś w dzieciństwie przyjaciół tej samej płci? Jaka była twoja pozycja w grupie rówieśniczej? Na przykład czy miałeś wielu kolegów, byłeś popularny, byłeś liderem itd., czy może byłeś outsiderem i naśladownikiem?

15. Jak wyglądały twoje przyjaźnie w okresie dojrzewania? (zobacz pytanie 14).

16. Opisz swoje kontakty z płcią przeciwną, odpowiednio w dzieciństwie i okresie dojrzewania (na przykład żadnych lub wyłącznie z płcią przeciwną itd.).

17. Dla mężczyzn: czy jako chłopiec bawiłeś się żołnierzykami, w wojnę itd.?

18. Dla kobiet: czy bawiłaś się lalkami i pluszakami?

19. Dla mężczyzn: czy interesowałeś się piłką nożną lub grą w bejsbol? A może bawiłeś się lalkami? Czy lubiłeś ubrania? Sprecyzuj.

20. Dla kobiet: czy lubiłaś przebierać się i malować? A może wolałaś bawić się razem z chłopakami? Sprecyzuj.

21. Czy w okresie dorastania byłeś werbalnie lub fizycznie agresywny i lubiłeś potwierdzać swoją pozycję? Czy czyniłeś to w sposób umiarkowany, a może wręcz przeciwnie?

22. Jakie były twoje hobby i zainteresowania w okresie dorastania?

23. Jak postrzegałeś swoje ciało (albo jego części), wygląd fizyczny (czułeś się ładny czy brzydki)? Określ, jakie części ciała martwiły cię - figura, nos, oczy, penis lub piersi, wzrost, chudość lub grubość itd.

24. Jak postrzegałeś swoje ciało/wygląd w kategoriach bycia kobietą lub mężczyzną?

25. Czy byłeś fizycznie upośledzony lub cierpiałeś na jakąś chorobę?

26. Jaki był w dzieciństwie twój przeciętny nastrój? A w okresie dorastania? Radosny, smutny, zmienny czy stały?

27. Czy przeszedłeś jakieś szczególne okresy osamotnienia lub depresji w dzieciństwie lub okresie dorastania? Jeśli tak, ile miałeś lat? Wiesz dlaczego tak się stało?

28. Czy miałeś kompleks niższości jako dziecko lub nastolatek? Jeśli tak, w jakich obszarach czułeś się gorszy?

29. Opisz, jak zachowywałeś się jako dziecko/nastolatek w okresie, kiedy kompleks niższości był najbardziej nasilony. Na przykład: byłem samotnikiem, bardzo niezależnym, wycofanym, robiłem to, co chciałem'; 'byłem nieśmiały, nadmiernie uległy, służalczy, samotny ale pełen gniewu'; 'byłem jak dziecko, łatwo było doprowadzić mnie do płaczu, ale byłem pedantyczny"; 'zaznaczający swoją obecność, szukający uznania; 'byłem zawsze uśmiechnięty, zadowolony i bezproblemowy z zewnątrz, ale tak naprawdę czułem się nieszczęśliwy'; 'grałem błazna'; 'podporządkowywałem się'; 'lubiłem dominować', 'byłem tchórzem', 'byłem przywódcą' itd. Spróbuj przypomnieć sobie najbardziej charakterystyczne cechy twojej dziecinnej/młodzieńczej osobowości.

30. Jakie inne ważne rzeczy odgrywały rolę w twoim dzieciństwie i/lub młodości? W kwestii historii psychoseksualnej powinny ci pomóc następujące pytania:

31. W jakim wieku po raz pierwszy zadurzyłeś się w osobie tej samej płci?

32. Jakim była typem osoby (fizycznie lub psychicznie)? Opisz, co cię w niej najbardziej pociągało.

33. Ile mniej więcej miałeś lat, kiedy po raz pierwszy poczułeś homoseksualną skłonność lub fantazję? (odpowiedź może być taka sama jak na pytanie 29, ale niekoniecznie).

34. Jakie osoby zazwyczaj wzbudzają twoje seksualne zainteresowanie - wiek, wygląd, cechy osobowości, ubiór, zachowanie? Przykłady dla mężczyzn: młodzi mężczyźni od 16. do 30. roku życia, niedojrzali chłopcy, typ kobiecy, typ macho, typ sportowca, typ opiekuńczy, żołnierze, szczupli, blondyni lub bruneci, towarzyskie gwiazdy, wyluzowani, 'twardziele' itp. Dla kobiet: młode dziewczynki w wieku ... lat, kobiety w średnim wieku w typie..., kobiety w moim wieku itp.

35. Z jaką częstotliwością masturbowałeś się w okresie dojrzewania? A później (jeśli w ogóle)?

36. Czy zdarzyło ci się mieć spontaniczne fantazje heteroseksualne podczas masturbacji czy nie?

37. Czy kiedykolwiek durzyłeś się w osobie płci przeciwnej lub pociągała cię erotycznie taka osoba?

38. Czy twoja seksualność jest szczególna w zakresie praktyki lub fantazji? (sadyzm, masochizm itd.)? Opisz zwięźle i trzeźwo, jakie fantazje lub zachowania cię podniecają, gdyż może to wyjaśnić kwestie obszarów objętych kompleksem niższości.

39. Po przemyśleniu tych pytań i odpowiedzeniu na nie, napisz krótką historię swojego życia, zawierającą najważniejsze zmiany i punkty przełomowe twojego dzieciństwa i dojrzewania.

Obecna wiedza o sobie

Ta część samowiedzy jest zasadnicza. Wiedza o swojej psychohistorii, temat poprzedniego rozdziału, jest użyteczna o tyle, o ile pomaga pogłębić obecną wiedzę o sobie, czyli o obecnych zachowaniach, emocjach i przede wszystkim motywacjach związanych z homoseksualnym kompleksem.

Dla efektywnej (auto)terapii niezbędne jest zobaczenie siebie w obiektywnym świetle, tak jak widziałaby nas inna znająca nas dobrze osoba. Takie obserwacje innych osób bywają szalenie ważne, zwłaszcza kiedy pochodzą od ludzi, którzy towarzyszą nam na co dzień. Mogą oni pokazać nam zachowania, na które sami jesteśmy ślepi, i postawy, do których w życiu byśmy się nie przyznali. Oto więc pierwsza metoda zdobywania samowiedzy: zbieraj i uważnie analizuj uwagi innych, także tych, których nie lubisz.

Druga metoda to samoobserwacja. Koncentruje się ona po pierwsze na przeżyciach wewnętrznych - emocjach, myślach, fantazjach, popędach/motywach - a dopiero potem na zachowaniu. Co do tego ostatniego, możemy próbować przedstawić, jak się zachowywaliśmy z perspektywy drugiego ego, z zewnątrz. Oczywiście wewnętrzne postrzeganie siebie i reprezentacja naszego zachowania oczami zewnętrznego obserwatora są powiązanymi procesami.

Autoterapia, jak standardowa psychoterapia, rozpoczyna się wstępnym etapem samoobserwacji, około jednego, dwóch tygodni. Dobrym ćwiczeniem jest prowadzenie regularnych notatek z tych obserwacji (niekoniecznie codziennie, wystarczy wtedy, kiedy wydarzy się coś wartego odnotowania), spokojnych ale rzetelnych. Używaj w tym celu specjalnego zeszytu, żeby wyrobić w sobie nawyk zapisywania obserwacji, ale również pytań lub krytycznych refleksji. Pisanie zwiększa ostrość refleksji i obserwacji. Ponadto umożliwia autorowi późniejsze wrócenie do nich, co może być nawet bardziej odkrywcze niż sam moment, kiedy przyszły nam do głowy.

Co powinno się znaleźć w dzienniku samoobserwacji?

Unikaj pisania księgi skarg i zażaleń. Ludzie z neurotyczną osobowością mają tendencję do roztrząsania swoich frustracji i tym samym narzekania na samych siebie w takim dzienniku. Jeśli po jakimś czasie uda im się zdać sobie z tego sprawę, jest to czysty zysk. Mogli w takim momencie bezwiednie zanotować prawdziwą litość do samych siebie, co umożliwia późniejsze odkrycie: ?Och, jak bardzo było mi żal samego siebie!". Jednak najlepszą taktyką spisywania swoich frustracji jest zaznaczenie, jak się czuło, lecz nie zostawianie tego "w ten sposób. Należy dodać próbę autoanalizy.

Na przykład stwierdzenie: "Poczułem się zraniony, że mnie nie zrozumiano", postaraj się wzbogacić obiektywną refleksją: "Myślę, że moje uczucia nie były bezpodstawne, jednak być może były przesadzone. Zachowałem się jak dziecko". Albo: "W moich uczuciach niewątpliwie był element urażonej dziecinnej dumy" lub podobną. Taki 'dziennik' może także służyć do notowania spostrzeżeń, które pojawiają się zupełnie niespodziewanie. Postanowienia, które się podejmuje, są także ważnym materiałem, zwłaszcza że spisane stają się mocniejsze i bardziej konkretne. Zarejestrowanie emocji, myśli i zachowań jest jednak tylko środkiem do celu, jakim jest lepsza samowiedza. Myślenie o nich prowadzi ostatecznie do lepszego rozpoznania swoich motywacji (zwłaszcza tych infantylnych lub egocentrycznych).

Na co należy zwrócić uwagę

Samowiedza często pojawia się dzięki bliższemu przyjrzeniu się nieprzyjemnym i/lub niepokojącym myślom i uczuciom. Kiedy pojawią się, poszukaj w sobie ich znaczenia. Co spowodowało, że tak się poczułeś? Do negatywnych uczuć należy zaliczyć samotność, odrzucenie, porzucenie, ból, upokorzenie, bezwartościowość, zobojętnienie, apatię, smutek lub depresję, wzburzenie, nerwowość, lęk i niepokój, uczucie bycia prześladowanym, upokorzenie, złość, zazdrość, zgorzknienie, tęsknotę, poczucie zagrożenia, zwątpienie i tym podobne, w szczególności uczucia niespotykane, przeszkadzające, dziwne, nadzwyczajne lub denerwujące. Uczucia charakterystyczne dla neurotycznego kompleksu są zazwyczaj związane z nieodpowiedniością, doświadczający ich traci poczucie bycia panem własnego losu, wypada z równowagi.

Dlaczego czułem się tak, jak się czułem? Szczególnie ważne jest, by zadać sobie pytanie: "Czy moja wewnętrzna reakcja była reakcją 'dziecka'?" oraz "Czy przemawiało przez nią moje 'biedactwo'?". Okazuje się bowiem, że wiele takich uczuć to dziecinne frustracje, urażona duma, litość do samego siebie. Wywołana nimi refleksja może brzmieć: "W głębi duszy wcale nie reaguję jak dojrzała osoba, którą mogę być, ale bardziej jak dziecko, nastolatek". Próbując wyobrazić sobie swój wyraz twarzy, dźwięk swojego głosu i przekaz emocjonalny odebrany przez innych, można spróbować wyraźniej zobaczyć ?wewnętrzne dziecko", którym się niegdyś było.

Pewne reakcje emocjonalne i nawyki zachowań łatwo rozpoznać jako przejawy 'dziecięcego' ego, jednak czasem ich kłopotliwość czy kompulsywność utrudnia dostrzeżenie ukrytej dziecinności. Nieprzyjemność to najbardziej powszechny wskaźnik, że dzieje się coś infantylnego. Nieprzyjemność często wskazuje na przejaw litości dla samego siebie.

Ale jak odróżnić nieprzyjemność infantylną od normalnej, dorosłej i adekwatnej? Generalnie: (1) dojrzały smutek i żal nie dotyczą raczej czyjegoś znaczenia, wartości (2) ani nie wyprowadzają zupełnie z równowagi, pewna samokontrola pozostaje. Poza tym (3) poza szczególnymi wyjątkami, nie towarzyszy im przytłaczająca uczuciowość. Z drugiej strony, pewne reakcje mogą składać się z komponentów infantylnych i dojrzałych. Frustracja, strata, zranienie mogą być same w sobie bolesne, nawet jeśli reaguje się na nie w dziecinny sposób. Jeśli nie widzi się, jak dalece dana reakcja jest tą reakcją 'dziecka', lepiej zostawić taki incydent na jakiś czas. Może później, z perspektywy czasu, okaże się bardziej czytelny.

Należy też dokładnie przypatrywać się określonym zachowaniom społecznym. Chodzi tu o sposoby odnoszenia się do innych: bycie nadmiernie miłym, służalczym, upartym, wrogim, podejrzliwym, aroganckim, zależnym, opiekuńczym lub szukającym opieki, wsparcia u innych, dominującym, tyranizującym, twardym, obojętnym, krytycznym, manipulującym, agresywnym, mściwym, przestraszonym, unikającym konfliktów lub je prowokującym. Przejawianie tendencji do sprzeciwiania się, przechwalania i popisywania, reagowanie w teatralny bądź dramatyczny sposób, zachowania ekshibicjonistyczne i zwracające na siebie uwagę (które mają nieskończenie wiele wariantów) i tak dalej.Trzeba jednak wprowadzić kilka rozróżnień. Zachowanie jednej osoby może zmieniać się w zależności od tego, z kim ma kontakt: z osobami tej samej lub przeciwnej płci, z członkami rodziny, przyjaciółmi czy znajomymi, z autorytetami czy osobami stojącymi niżej w hierarchii społecznej, ze znanymi bądź obcymi osobami. Notuj swoje obserwacje i za każdym razem określ, do jakiego typu kontaktu się odnoszą. Zaznacz, jakie zachowania są najbardziej charakterystyczne dla ciebie i twojego 'dziecięcego' ego.

Jednym z celów tej samoobserwacji jest zauważenie ról, które się gra. W większości przypadków będą to role autoafirmacyjne, wołające o uwagę. Można grać człowieka sukcesu, osobę rozumiejącą, błazna, postać tragiczną, cierpiętnika, bezradnego, nieskazitelnego, ważniaka (mnóstwo odmian). Granie ról, które zdradza wewnętrzny infantylizm, pociąga za sobą pewną dozę nieszczerości i nieautentyczności. Może graniczyć z kłamstwem.Zachowania werbalne, tak typowo ludzkie, także mogą wiele odsłaniać. Sam ton głosu może wiele mówić, jak u mężczyzny, który zauważył, jak płaczliwie przeciągał słowa.

"Myślę, że nieświadomie przyjmuję słabą i infantylną postawę, by postawić innych w pozycji dobrych, rozumiejących dorosłych"- to efekt jego autoanalizy. Inny mężczyzna zaobserwował, że miał zwyczaj opowiadać dramatycznym tonem o wszystkim, co miało związek z jego osobą i życiem codziennym, i faktycznie reagował histerycznie na wiele zwyczajnych zdarzeń.

Przypadkowa obserwacja zawartości swoich komunikatów werbalnych również może dawać do myślenia. Neurotyczna niedojrzałość niemal zawsze przejawia się tendencją do narzekania - słownie, ale nie tylko - na siebie, okoliczności, innych i życie ogólnie. W rozmowach i monologach można odnaleźć symptomy egocentryzmu, również u osób dotkniętych homoseksualną nerwicą. "Kiedy odwiedzam moich znajomych, mogę mówić o sobie godzinami", zauważył pewien homoseksualny pacjent, "ale moja uwaga momentalnie odpływa, gdy mój przyjaciel chce mi coś powiedzieć, ledwo go mogę słuchać". Takie spostrzeżenie wcale nie jest wyjątkowe. Egocentryzm idzie w parze z narzekaniem. Zaś wiele rozmów prowadzonych przez osoby 'neurocystyczne'" kończy się na narzekaniu. Nagraj jakieś swoje nieformalne rozmowy na kasetę i wysłuchaj je przynajmniej trzy razy - to może się okazać bardzo nieprzyjemnie pouczającym doświadczeniem!

Tym, na co należy szczególnie zwrócić uwagę, są zachowania, postawy i myśli związane z rodzicami. 'Dziecinne' ego może być zależne, buntownicze, pogardliwe, rywalizacyjne, odpychające, szukające uwagi lub podziwu, (nadmiernie) krytyczne i tak dalej. Stosuje się to również wtedy, gdy rodzice nie żyją. Infantylna postawa zależności, wrogości czy oskarżania może mimo tego pozostać żywa! Rozdziel obserwacje na temat ojca od tych o matce. Pamiętaj, że ?dziecinne ego" niemal zawsze jest obecne w relacji z rodzicami, w zewnętrznym zachowaniu bądź w myślach i uczuciach.

Taką samą samoobserwację należy przeprowadzić w odniesieniu do swojego małżonka, homoseksualnych partnerów albo bohaterów erotycznych fantazji. Wiele dziecinnych nawyków przejawia się w tej ostatniej sferze: dziecinne zwracanie na siebie uwagi, granie ról, zależność, pasożytnictwo, manipulacje, wybuchy zazdrości i tak dalej. Bądź ze sobą ekstremalnie szczery, gdy notujesz obserwacje z tego pola, gdyż właśnie tutaj chciałoby się zaprzeczyć (to zrozumiałe!), przeoczyć coś, czy szukać usprawiedliwień.

Rozważ także, co myślisz o samym sobie (zarówno pozytywnie, jak i negatywnie). Rozpoznaj autokrytykę, tendencję do oskarżania się, poczucie niższości itd., ale także samozadowolenie, pochlebne wyobrażenia, jakiś ukryty podziw, swoje marzenia i tym podobne. Przyjrzyj się wewnętrznym przejawom autodramatyzacji i autowiktymizacji w swoich myślach, fantazjach i emocjach. Czy rozpoznajesz sentymentalizm? Melancholię? Czy świadomie pogrążasz się w litości dla samego siebie? Albo masz autodestrukcyjne myśli lub zachowania? (To zjawisko znane jest jako 'psychiczny masochizm', czyli naumyślne robienie sobie krzywdy lub pławienie się w smutku, którego przyczyn upatruje się w sobie.)

W kwestii seksualności obserwuj swoje spontaniczne fantazje i postaraj się zidentyfikować cechy wyglądu, osobowości czy zachowania, które wzbudzają twoje zainteresowanie prawdziwym lub wymyślonym partnerem. Odnieś te cechy do swojego poczucia niższości, zgodnie z zasadą, że to, co nas fascynuje w innych, jest tym, czego brakuje nam samym. Postaraj się zauważyć dziecinny podziw i uwielbienie w swoim stosunku do przyszłych 'przyjaciół'. Dostrzeż też akt porównywania się z osobą tej samej płci, która wzbudza twoje zainteresowanie i ból pomieszany z pożądaniem, jaki to porównywanie wzbudza. Właśnie ten ból i pożądanie są dziecinnymi uczuciami - "nie jestem taki jak on (ona)", a następnie skarga lub żałosne "jakże chciałbym, żeby zwrócił uwagę na mnie, takie biedne gorsze stworzenie!". Analiza uczuć homoerotycznej 'miłości' może nie być łatwa, jednak jest niezbędne dostrzeżenie samolubnych motywów w takim uczuciu, szukania sobie kochającego przyjaciela, jak dziecko, które egocentrycznie pragnie opieki. Zanotuj także psychologiczne sytuacje, które wywołują seksualne fantazje lub masturbację. Często są to momenty frustracji, kiedy seksualne pragnienia spełniają funkcję uspokajającą dla wewnętrznego 'biedactwa'.

Należy również zwrócić uwagę na sposób wypełniania roli męskiej lub kobiecej. Sprawdź, czy unikasz bądź boisz się aktywności i zainteresowań typowych dla twojej płci, w których czujesz się gorszy. Czy masz zainteresowania lub nawyki niezgodne z twoją płcią? Większość tych nietypowych dla płci zachowań to infantylne role, które po bliższym przyjrzeniu wskazują na ukryte lęki. Takie zachowania są często egocentryczne i niedojrzałe. Przykładowo pewna kobieta zauważyła, że jej wymagający i dominujący sposób bycia 'odzwierciedlał' sposób, w jaki szukała potwierdzenia w okresie dojrzewania, kiedy chciała znaleźć sobie miejsce na świecie, gdyż miała poczucie 'nienależenia'. Uderzyło ją, jak ta rola, teraz jej druga natura (jak się to trafnie nazywa), odbija jej dziecięcą postawę. Zaś pewien (pseudo) kobieco zmanierowany homoseksualny mężczyzna zauważył, że ciągle skupia się na swoim zachowaniu. Jego zniewieściałe nawyki były silnie powiązane z ogólnym poczuciem niższości i brakiem pewności siebie. Inny mężczyzna przypisał swoją zniewieściałą prezencję oraz zachowanie dwóm różnym czynnikom: samozadowoleniu z dziecinnej radości grania kochanego synka mamusi i lękowi (uczuciu niższości) przed przyjęciem postawy silnego mężczyzny i z niej czerpania zadowolenia.

Zazwyczaj trwa to chwilę, zanim spłynie na nas takie olśnienie. Nawiasem mówiąc, nawyki zachowań charakterystyczne dla przeciwnej płci znajdują często odzwierciedlenie w ubraniu i fryzurach, sposobie mówienia, gestykulowania, chodzenia, śmiechu itd.

Praca jest kolejnym punktem, na który warto zwrócić uwagę. Czy twoje codzienne zajęcie wykonujesz z awersją i narzekaniem, czy z przyjemnością i energią? Odpowiedzialnie? Czy jest to forma niedojrzałej autoafirmacji? Czy często przesadnie marudzisz z powodu sytuacji w pracy? Po pewnym czasie samoobserwacji napisz krótkie podsumowanie najważniejszych cech i motywów twojego infantylnego ja, albo 'wewnętrznego dziecka'. W wielu przypadkach pomocny może być slogan: ?bezradny chłopiec, który nieustannie pragnie wsparcia i litości" lub 'skrzywdzona dziewczynka, której nikt nie rozumie' lub tym podobne.

Konkretne zdarzenia z przeszłości lub teraźniejszości mogą trafnie zilustrować cechy tego 'chłopca' lub 'dziewczynki'. Zawierają one żywe obrazy twojego 'dziecka z przeszłości'. Zawierają twoje 'dziecko' w pigułce. Dlatego możemy postrzegać je jako kluczowe wspomnienia. Mogą okazać się niezwykle pomocne w chwilach, gdy trzeba zwizualizować sobie swoje ?dziecko", by rozpoznać obecne zachowania, które należy zwalczyć. Są to umysłowe 'fotografie' naszego dziecięcego ego, które nosimy ze sobą jak zdjęcia rodziny i przyjaciół w portfelu.

Opisz swoje kluczowe wspomnienia. - Moralna samowiedza

Jak dotąd omawiane tutaj kategorie samoobserwacji dotyczyły raczej konkretnych wydarzeń, wewnętrznych lub przejawiających się w zachowaniu. Istnieje jednak także drugi poziom autorefleksji, psychologiczno-moralny

Obserwowanie siebie z tego punktu widzenia częściowo pokrywa się z samoobserwacją opisaną wcześniej. Ale moralna samowiedza wchodzi głębiej w korzenie osobowości.

Mówiąc pragmatycznie, psychologiczna samowiedza, która implikuje moralne zrozumienie, może wzmocnić motywację zmiany. Należy pamiętać o refleksji Henriego Baruka: "Świadomość moralna jest kamieniem węgielnym naszej psychiki" (1979, 291). Jak mogłoby to nie mieć konsekwencji dla psychoterapii oraz auto terapii lub autoedukacji?

Moralne (moralno-psychologiczne) zrozumienie obraca się wokół abstrakcji, czyli raczej stałych postaw, choć można je zauważyć poprzez konkretne zachowania. Pewien mężczyzna zauważył, jak dziecinnie skłamał w pewnej sytuacji, z lęku przed krytyką. W tym zdarzeniu zobaczył przejaw postawy jego ego, która była znacznie bardziej podstawowa niż obronne kłamstwa (broniące ego przed skrzywdzeniem), a mianowicie głęboko zakorzenionego egoizmu, moralnej nieczystości ('grzeszności', jak nazwałby to chrześcijanin).

Jest to bardziej fundamentalny poziom samowiedzy. Uwalnia on także więcej sił leczniczych niż zwykły psychologiczny wgląd. Często jest jednak trudno jednoznacznie rozgraniczyć pomiędzy tym, co psychologiczne, a tym, co moralne, ponieważ najbardziej świadome refleksje psychologiczne dotykają wymiaru moralnego (rozważ na przykład rozpoznanie dziecinnej litości dla samego siebie). Ciekawe, że wiele rzeczy, które postrzegamy jako dziecinne, są jednocześnie odczuwane jako moralne albo naganne, wręcz niemoralne.

Egoizm jest wspólnym mianownikiem większości, o ile nie wszystkich, niemoralnych nawyków i postaw, 'wad'. Te zachowania znajdują się na jednym końcu dwubiegunowego spektrum. Z drugiej strony znajdują się cnoty, moralne zalety, prawe nawyki. Dla kogoś, kto chce zagłębić się w swój neurotyczny kompleks, przydatne może być także poobserwowanie siebie przez jakiś czas z moralnego punktu widzenia. Proponuję zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:

1. zadowolenie kontra niezadowolenie (związane oczywiście z tendencją do oddawania się narzekactwu);

2. odwaga kontra tchórzostwo (zaznacz konkretne sytuacje lub obszary zachowania, w których stwierdzisz zależności);

3. wytrwałość, stanowczość kontra słabość, słaba wola, unikanie trudności, pobłażanie sobie;

4. powściągliwość kontra brak samodyscypliny, pobłażanie sobie, dogadzanie (brak umiaru może być widoczny w jedzeniu, piciu, mówieniu, pracy czy pożądaniu - którego jest wiele rodzajów);

5. pilność, pracowitość kontra lenistwo (w dowolnym obszarze);

6. pokora, realizm w stosunku do siebie kontra duma, arogancja, próżność, pedanteria (określ obszar);

7. skromność kontra bezwstyd;

8. uczciwość i szczerość kontra nieuczciwość, nieszczerość i kłamanie (doprecyzuj);

9. niezawodność kontra zawodność (w stosunku do ludzi, spraw, obietnic);

10. odpowiedzialność (normalne postrzeganie obowiązków) kontra nieodpowiedzialność (w odniesieniu do rodziny, przyjaciół, ludzi, pracy, zadań);

11. zrozumienie, wybaczenie kontra mściwość, pamiętliwość, zgorzknienie, destruktywność (w stosunku do członków rodziny, znajomych, współpracowników i innych);

12. normalna radość z posiadania kontra chciwość (opisz przejawy).

księgarnia Mateusza
Walka o normalność


Podstawowe pytanie, które powinien sobie zadać każdy, kto szuka swoich motywacji, brzmi: Patrząc na moje zainteresowania i zajęcia, jaki jest właściwie mój główny lub ostateczny cel w życiu (albo cele)? Czy jest on skierowany na mnie czy na innych, na zadania, ideały, czy na obiektywne wartości? (Cele skierowane na siebie obejmują pieniądze i dobra materialne, władzę, sławę, uznanie społeczne, uwagę i szacunek innych, wygodne życie, jedzenie, picie, seks.)

Tekst pochodzi z książki"walka o normalność". Książka do kupienia w księgarnii internetowej Mateusza.pl